ระบบการรายงานผลการวินิจฉัยทางเซลล์วิทยาของอวัยวะสืบพันธ์สตรี โดยเฉพาะปากมดลูก และช่องคลอดของเบเทสดา 1988, 1991 และ 2001 ดังรายละเอียดในบทฟื้นฟูวิชาการ ตอนที่ 1¹ มีองค์ประกอบที่เหมือนกัน 3 ส่วน คือ Specimen adequacy, General categorization และ Interpretation / result (Descriptive diagnosis) องค์ประกอบที่มีเพิ่มขึ้นในเบเทสดา 2001 อีก 3 ส่วน คือ Specimen type, Automated review and Ancillary testing และ Educational notes and suggestions

                องค์ประกอบทั้งหมดในเบเทสดา 2001^2-4 มีรายละเอียดดังต่อไปนี้

                1. Specimen type: Conventional smear versus Liquid based วิธี Conventional smear เป็นการเตรียมสไลด์แป้บสเมียร์แบบเดิม โดยใช้ Ayre’s spatula หรือ Cytobrush ขูดเซลล์ปากมดลูก ป้ายลงบนสไลด์ แล้วคงสภาพเซลล์ปากมดลูก ป้ายลงบนสไลด์ แล้วคงสภาพเซลล์ทันดีด้วย Wet fixative หรือ Spray fixative วิธีใหม่ คือ Liquid based เป็นวิธีที่ต้องใช้เครื่องมือราคาแพงช่วยเตรียมสไลด์ เช่น เครื่อง ThinPrep ราคาประมาณ 2 ล้านบาท โดยใช้ Cytocomb ป้ายเซลล์ปากมดลูกแล้วแกว่งในขวด Vial fixative นำไปเตรียมสไลด์จากเครื่อง ThinPrep สไลด์ที่เตรียมได้จะมีพื้นที่เป็นวงกลมตามขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางของขวด Fixative ทำให้ลดเวลาในการอ่านสไลด์เมื่อเปรียบเทียบกับสไลด์ที่เตรียมแบบเดิม เซลล์ปากมดลูกก็ไม่ซ้อนทับกัน มีลักษณะเป็น Monolayer pattern สามารถลดปัญหาพื้นสเมียร์ทีสกปรกจากเศษเซลล์ที่ตาย เลือดมากเกินไป หรือมีเซลล์การอักเสบมากเกินไป วิธีใหม่จึงสามารถวินิจฉัยเซลล์ปากมดลูกผิดปกติได้ง่ายขึ้น เพิ่มความไว และความแม่นยำสูงขึ้น

                2.  Specimen adequacy มี 2 กลุ่ม คือ Satisfactory for evaluation (note presence / absence of endocervical / transformation zone component) และ Unsatisfactory for evaluation (specify season) มี 2 กลุ่มย่อยคือ Specimen rejected / not processed (specify season) และ Specimen processed and examined, but unsatisfactory for evaluation because of ใน เบเทสดา 1988 และ 1991 เดิมมี 3 กลุ่ม กลุ่มที่ถูกตัดออกไปในเบเทสดา 2001 คือ Satisfactory for evaluation but limited by (specify reason) สไลด์ที่เคยประเมินว่าอยู่ในกลุ่มนี้ อาจมีเหตุผลว่าไม่พบ  Endocervical cells หรือ Squamous metaplastic cells ในเสมียร์ แสดงว่าสไลด์นั้นอาจไม่ได้เซลล์ที่สุ่มจากบริเวณ Transformation zone ลักษณะแบบนี้ในเบเทสดา 2001 บางส่วนอาจจัดอยู่ใน Satisfactory for evaluation บางส่วนอาจจัดอยู่ในกลุ่ม Unsatisfactory for evaluation จากสาเหตุข้างต้นจึงกำหนดเกณฑ์ต่างๆ ขึ้นมาเพื่อให้คนอ่านสไลด์สามารถประเมินได้ว่าสไลด์นั้นควรอยู่ในกลุ่มใดในเบเทสดา 2001 สไลด์ที่สามารถให้การวินิจฉัยได้ในกลุ่ม Satisfy ต้องรายงานว่ามีหรือไม่มี Endocervical cell หรือ Squamous metaplastic cell ซึ่งเป็นหลักฐานว่าสุ่มได้เซลล์บริเวณที่มีการเปลี่ยนแปลงไปเป็นเซลล์ผิดปกติมากที่สุด คือบริเวณ Transformation zone สไลด์ที่สามารถวินิจฉัยได้ต้องพบเซลล์เควมัสไม่ต่ำกว่า 8,000-12,000 เซลล์ จากการเตรียมแบบเดิมไม่ต่ำกว่า 5,000 เซลล์จาการเตรียมแบบใหม่ ต้องพบ Endocervical cell หรือ Squamous metaplastic cell ไม่ต่ำกว่า 10 เซลล์ ใบรายงานส่งตรวจต้องมีข้อมูลประวัติส่วนตัว การมีประจำเดือนครั้งสุดท้ายและประวัติทางคลินิกครบถ้วน สไลด์ผู้ป่วยมีการระบุชื่อชัดเจน ส่วนสไลด์ที่ถูกปฏิเสธไม่รับเข้าห้องปฏิบัติการเซลล์วิทยาเพื่อย้อมสีนั้น อาจมีเหตุผลเพราะไม่มีชื่อผู้ป่วยบนหัวสไลด์ หรือประวัติไม่ครบถ้วน สไลด์ที่ผ่านขบวนการย้อมแล้ว แต่ไม่สามารถวินิจฉัยผลทางเซลล์วิทยาได้ อาจมีสาเหตุเพราะ พบเซลล์สเควมัสน้อยกว่า 8,000 เซลล์ ในสเมียร์ที่เตรียมแบบเดิม หรือน้อยกว่า 5,000 เซลล์ในสเมียร์ที่เตรียมด้วยเครื่อง ThinPrep, พบเซลล์เสื่อมสภาพดูรายละเอียดของนิวเครียสไม่ชัดเจน (Poor Fixation), สเมียร์หนาเกินไป หรือมีปัจจัยอื่นบดบังเซลล์ปากมดลูกจากการมีเลือดมาก มีเซลล์การอักเสบมาก เป็นต้น . . . Full text.