หลักการและวัตถุประสงค์ : การวัดขนาดที่แท้จริงของวัตถุจากภาพฟิล์มเอกซเรย์เป็นสิ่งที่ทำได้ยาก เนื่องจากกำลังขยายของภาพ (magnification) ที่ไม่คงที่ คณะผู้วิจัยจึงได้พัฒนาต้นแบบระบบที่ง่ายและแม่นยำสำหรับการวัดขนาดที่แท้จริงของวัตถุบนภาพฟิล์มเอกซเรย์

วิธีการศึกษา : คณะผู้วิจัยได้ออกแบบและพัฒนาต้นแบบฯที่ประกอบไปด้วยไม้บรรทัดอ้างอิงที่สะดวกต่อการใช้งาน มีต้นทุนต่ำ และซอฟต์แวร์ที่สามารถวัดขนาดของวัตถุบนภาพฟิล์มเอกซเรย์ได้ถูกต้องแม่นยำ  การศึกษานี้ได้ทำการทดลองต้นแบบฯทั้งในกรณีที่กำหนดระยะห่างระหว่างวัตถุ-ฟิล์ม คงที่ และกำหนดระยะห่างระหว่าง x-ray tube – ฟิล์ม คงที่ จากนั้นทำการเปรียบเทียบผลที่ได้จากการวัดขนาดวัตถุบนฟิล์มเอกซเรย์ด้วยซอฟต์แวร์ และการวัดขนาดของวัตถุจริง

ผลการศึกษา : ผลจากการทดลองพบว่า ต้นแบบฯสามารถวัดขนาดวัตถุได้ถูกต้องแม่นยำมากกว่า ร้อยละ 90  โดยไม่มีความแตกต่างกันระหว่าง intraobserver และ interobserver

สรุป  : ต้นแบบนี้มีประสิทธิภาพ ให้ความถูกต้องแม่นยำ  ง่ายต่อการใช้งาน และเสียค่าใช้จ่ายน้อย  ทำให้มีความเหมาะสมในการนำต้นแบบนี้ไปใช้งานในโรงพยาบาลทั่วไป

คำสำคัญ  : การวิเคราะห์รูปภาพทางการแพทย์ 2 มิติ, การประมวลผลรูปภาพทางการแพทย์, กำลังขยายของภาพทางการแพทย์, การคำนวณขนาดที่แท้จริง

Background and objective  : The magnification in an x-ray image is generally accepted; however, the finding of an actual size of an object from the x-ray image is often difficult. Using the prototype of an accurate and simple system for finding an actual object size in x-ray images can ease the difficulties. Thus, the researchers created the prototype of an accurate and simple system for finding an actual object size in x-ray images.

Methods : The researchers have developed a reference ruler and software. The two methods of taking X-ray images are as follow; fixed object-film distance and fixed x-ray tube-film distance. Then, the results from the prototype were compared to the actual size of the objects.

Results : The experimental results were more than 99 percent accurate. There were no differences between intraobserver and interobserver.

Conclusion : This prototype is very efficient, accurate, simple and cost effective. It should be suitable for all hospitals. 

Keywords : 2D Medical image analysis, Medical image processing, Magnification of medical image, Computerized actual size