Background and Objectives: Geriatic patients with hip fracture is one of the common causes of injury-related complication, morbidity and mortality if inappropriate care. The development of multidisciplinary care were effectiveness for geriatric hip fracture  more securely. 

Methods: The research and development study was conducted in participants who had geriatric hip fracture and admitted to the orthopaedic department of Saraburi Hospital from February 2017 to January     2019. A purposive sampling of 124 patient for retrospective and 124 patient for prospective group were recruited for the study. Both groups were evaluated for age, gender, type of fracture , and treatment. Descriptive statistics, Independent t-test and Chi-Square were used to analyze data.                                       

Results: The results showed the prospective group had time from admission to surgery was 5.9±2 days (retrospective group 11.1±4), the length of stay in hospital was 14.5±4 days (retrospective group 21.2±5 ) then followed up of 1 year mortality rate was measured to be 9.6% (retrospective group 17.7% ) less than the retrospective group with statistic significantly. (p<0.05)

Conclusions: Multidisciplinary care development were effectiveness for decreased  morbidity and mortality rate in geriatric hip fracture.  

วิธีการศึกษา

การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงพัฒนา (research and development) เก็บข้อมูลแบบเปรียบเทียบย้อนหลังและติดตามไปข้างหน้า (retrospective prospective before and after intervention design) เมื่อได้รับอนุมัติจากคณะกรรมการจริยธรรมการวิจัยในมนุษย์ของโรงพยาบาลสระบุรี (EC01/6319)   จึงได้เก็บข้อมูลผู้ป่วยจากเวชระเบียนผู้ป่วยในและผู้ป่วยนอกอายุมากกว่า 50 ปีขึ้นไปทั้งชายและหญิงที่ประสบอุบัติเหตุกระดูกสะโพกหักจากจากภยันตรายชนิดไม่รุนแรง(Fragility fracture หมายถึงแรงกระทำจากการล้มในระดับที่น้อยกว่าหรือเทียบเท่าความสูงขณะยืนของผู้ป่วย)  ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2560 ถึงเดือนมกราคม พ.ศ.2562(นำการพัฒนาการดูแลแบบสหสาขาวิชาชีพมาใช้ตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2561 เป็นต้นมา) และเข้ารับการรักษาด้วยวิธีผ่าตัดในโรงพยาบาลสระบุรี คำนวณขนาดกลุ่มตัวอย่างโดยใช้สูตรการหาขนาดตัวอย่างได้กลุ่มตัวอย่างเท่ากับ 118 รายต่อกลุ่ม และเพื่อป้องกันการเก็บข้อมูลกลุ่มตัวอย่างไม่ครบถ้วน  ผู้วิจัยจึงเพิ่มกลุ่มตัวอย่างให้มากขึ้นและรวบรวมได้ในการศึกษานี้เป็นกลุ่มละ 124 ราย ได้กลุ่มตัวอย่างรวมทั้งสิ้น 248 ราย   กลุ่มตัวอย่างทั้งสองกลุ่มที่ศึกษาประกอบด้วยกลุ่มก่อนการพัฒนาการดูแลแบบสหสาขาวิชาชีพจำนวน 124 ราย เก็บข้อมูลจากเวชระเบียนตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2560 ถึง เดือนมกราคม 2561 และกลุ่มหลังการพัฒนาการดูแลแบบสหสาขาวิชาชีพจำนวน 124 ราย เก็บข้อมูลจากเวชระเบียนตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2561 ถึง เดือนมกราคม 2562 จับคู่กลุ่มทั้งสองกลุ่มให้ข้อมูล อายุ เพศ  ชนิดการหักของกระดูกและการผ่าตัดรักษาใกล้เคียงกัน  เกณฑ์การยกเว้นได้แก่ ผู้ป่วยที่บาดเจ็บกระดูกสะโพกหักจากภยันตรายรุนแรง ได้รับอุบัติเหตุมานานเกินกว่าสองสัปดาห์  และจากโรคกระดูกพรุนทุติยภูมิ เช่นโรคไตเรื้อรังหรือเนื้องอกกระดูก(โดยแยกจากโรคกระดูกพรุนปฐมภูมิด้วยการตรวจภาพทางรังสีและการเจาะเลือดหาระดับ serum creatinine, calcium, phosphate, albumin, alkaline phosphatase) ขั้นตอนการดำเนินการการพัฒนาการดูแลแบบสหสาขาวิชาชีพ

ขั้นตอนที่ 1 แต่งตั้งทีมดูแลรักษาแบบสหสาขาวิชาชีพมีแพทย์ออร์โธปิดิกส์เป็นหัวหน้าทีมและประกอบด้วยวิสัญญีแพทย์หรือวิสัญญีพยาบาล, อายุรแพทย์ต่อมไร้ท่อหรืออายุรแพทย์ทั่วไป, แพทย์เวชศาสตร์ฟื้นฟูหรือนักกายภาพบำบัด โภชนากร พยาบาลชุมชน และพยาบาลออร์โธปิดิกส์เป็นผู้ประสานงาน

ขั้นตอนที่ 2 กำหนดแนวทางและบทบาทการดูแลที่เหมือนกันทุกรายด้วย Guideline และ Standing orderตั้งแต่เข้ามาที่ห้องฉุกเฉินจนจำหน่ายกลับบ้าน เพื่อให้ทีมปฏิบัติตามแนวทางเดียวกันเช่น การดูแลระงับปวด,การส่งภาพถ่ายรังสี, การให้สารน้ำ,การปรับแก้ผลเลือดที่ผิดปกติ

ขั้นตอนที่ 3 กำหนดให้มีการปรึกษาแพทย์อายุรกรรมและวิสัญญีแพทย์ทุกรายที่ตึกผู้ป่วย เพื่อดูแลโรคร่วมกัน ประเมินสภาพผู้ป่วยและการเตรียมพร้อมผู้ป่วยให้ได้รับการผ่าตัดภายในระยะเวลาที่เหมาะสม

ขั้นตอนที่ 4 การเตรียมตัวผ่าตัด เครื่องมือผ่าตัด และการเตรียมห้องผู้ป่วยวิกฤตหลังผ่าตัดหากมีกรณีฉุกเฉิน

ขั้นตอนที่ 5 กระบวนการฟื้นฟูสภาพผู้ป่วยโดยเร็วที่สุดตั้งแต่ผู้ป่วยเข้ามารักษาในโรงพยาบาลจากนักกายภาพบำบัด  ประเมินภาวะทุพโภชนาการจากนักโภชนการบำบัด

ขั้นตอนสุดท้าย การวางแผนจำหน่ายผู้ป่วยเมื่อต้องกลับไปอยู่ในชุมชน การให้คำแนะนำกับญาติ การเตรียมสภาพแวดล้อมที่บ้าน และการติดตามต่อเนื่องทั้งจากพยาบาลออร์โธปิดิกส์และจากพยาบาลชุมชน

ทีมสหสาขาวิชาชีพจะให้การดูแลรักษาตลอดระยะเวลาที่ผู้ป่วยนอนอยู่ในโรงพยาบาลและกลับสู่ชุมชน โดยมีพยาบาลออร์โธปิดิกส์ (liason nurse) เป็นผู้ประสานงานทั้งหมด   เก็บรวบรวมข้อมูลพื้นฐานทางประชากร ระยะเวลารอคอยการผ่าตัด ภาวะแทรกซ้อนและการสูญเสียชีวิต  นำข้อมูลมาศึกษาประสิทธิผลของการดูแลเปรียบเทียบกันระหว่างกลุ่มก่อนและหลังการพัฒนาการดูแลแบบสหสาขาวิชาชีพ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา   Independent t-test  และ Chi-Square กําหนดระดับนัยสําคัญทางสถิติที่ 0.05                                                                                                     

ผลการศึกษา

รวบรวมกลุ่มตัวอย่างผู้ป่วยสูงอายุที่ประสบอุบัติเหตุกระดูกสะโพกหักจากภยันตรายไม่รุนแรง  248 รายแบ่งเป็นกลุ่มก่อนการพัฒนาการดูแลแบบสหสาขา 124 รายและกลุ่มหลังการพัฒนาการดูแลแบบสหสาขา 124 ราย ทั้งหมดเป็นผู้ป่วยกระดูกหักแบบปฐมภูมิ และได้รับอุบัติเหตุมาไม่เกินสองสัปดาห์ ข้อมูลส่วนบุคคลของกลุ่มผู้ป่วยทั้งสองกลุ่มจากการทดสอบทางสถิติไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญ (p>0.05) ส่วนใหญ่ เป็นเพศหญิงร้อยละ 84 และ เพศชายร้อยละ 16   อายุเฉลี่ยทั้งสองกลุ่ม 77.3 ปีและ 76.8 ปี  อายุสูงสุดและต่ำสุดคือ 97 และ 51 ปีตามลำดับ มีผู้ป่วยที่อายุมากกว่า 80 ปี  ร้อยละ 43-45    โรคเรื้อรังที่พบร่วมมากที่สุดคือ  ความดันโลหิตสูงร้อยละ 62-65 เบาหวานร้อยละ 26-28  และไขมันในเลือดผิดปกติร้อยละ 19-23  ชนิดการหักของกระดูกสะโพกส่วนใหญ่เป็นการหักบริเวณ Intertrochanteric ร้อยละ 53-56 และการหักบริเวณ Neck of femur ร้อยละ 43-47 วิธีผ่าตัดรักษาทั้งสองกลุ่มไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p>0.05) (ตารางที่ 1) 

*ผู้ป่วยหนึ่งคนอาจมีโรคร่วมหลายโรคได้