รูปที่ 2 รูปภาพแสดงระยะเวลากลับเป็นซ้ำของผู้ป่วยที่มีอาการกลับเป็นซ้ำ
วิจารณ์
จากการติดตามผลการรักษาผู้ป่วยที่มีอาการปวดร้าวลงขาในโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมาที่รักษาด้วยการฉีดยาสเตียรอยด์เหนือเยื่อดูราบริเวณรากประสาทไขสันหลัง พบว่าได้ผลดี ช่วยให้ผู้ป่วยร้อยละ 78.6 มีระดับความปวดลดลงสามารถกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติ (ผู้ป่วยกลุ่มที่ 1 และ 2) แต่เมื่อติดตามการรักษาต่อไปนั้น ผู้ป่วยบางรายจะกลับมีอาการอีกครั้ง (ผู้ป่วยกลุ่มที่ 2) โดยค่ามัธยฐานของระยะเวลาที่กลับมามีอาการซ้ำนั้นคือ 13 สัปดาห์ ค่าพิสัยควอไทล์ เท่ากับ 7-18 สัปดาห์
ซึ่งผลการศึกษาเป็นไปในทิศทางเดียวกันกับการศึกษาที่ผ่านมาก่อนหน้านี้ซึ่งจากศึกษาที่เป็นการทบทวนวรรณกรรมอย่างมีระบบ และการวิเคราะห์แบบเมต้า6,1417 พบว่า การฉีดยาสเตียรอยด์เหนือเยื่อดูราบริเวณรากประสาทไขสันหลังนั้น หากเลือกผู้ป่วยได้ดี จะช่วยลดอาการปวดร้าวลงขาของผู้ป่วยลงได้ดีกว่ากลุ่มควบคุม แม้ว่าการศึกษาส่วนใหญ่จะติดตามอาการของผู้ป่วยไปเพียงสามเดือน
นอกจากนี้ จากการศึกษาในลักษณะเดียวกันของ Adam และคณะ18 พบว่า ผู้ป่วยที่ได้รับการฉีดยาสเตียรอยด์เหนือเยื่อดูราบริเวณรากประสาทไขสันหลังเพื่อรักษาอาการปวดร้าวลงขาได้ผลดีถึงร้อยละ 74.7 แต่เมื่อติดตามผู้ป่วยไประยะยาว มีผู้ป่วยถึงร้อยละ 55.4 จะกลับมามีอาการอีกครั้งและได้รับการรักษาด้วยการฉีดยาซ้ำหรือการผ่าตัดต่อไป โดยค่ามัธยฐานของระยะเวลาก่อนกลับมามีอาการซ้ำและได้รับการผ่าตัดคือ 6.5 เดือน
การที่ผลการรักษาของผู้ป่วยออกมาแตกต่างกันนั้น อาจมีสาเหตุจากพยาธิสภาพของผู้ป่วยแต่ละคนนั้นแตกต่างกัน19 ระยะเวลาของการกดทับเส้นประสาทที่ต่างกัน17 ตำแหน่งและเทคนิคการฉีดยา16 ซึ่งจากผลการศึกษาฉบับนี้ ช่วยให้ข้อมูลการตัดสินใจกับผู้ป่วยที่มีอาการปวดร้าวลงขาจากโรคหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทและโรคโพรงกระดูกสันหลังเอวตีบแคบ ว่าหากได้รับการรักษาด้วยวิธีไม่ผ่าตัดอย่างเต็มที่แล้ว ก่อนที่จะเลือกรักษาด้วยวิธีการผ่าตัดนั้น หากเลือกรักษาด้วยวิธีการฉีดยาสเตียรอยด์เหนือเยื่อดูราบริเวณรากประสาทไขสันหลัง ผู้ป่วยบางรายจะได้ผลดี ผลข้างเคียงต่ำและลดโอกาสที่นำไปสู่การผ่าตัดได้ แต่ในระหว่างการติดตามการรักษานั้น อาจจะมีผู้ป่วยบางรายกลับมีอาการเช่นเดิมได้ ระยะที่มักกลับมามีอาการซ้ำได้อีกคือประมาณ 3 เดือน
ในผู้ป่วยที่ศึกษามี 1 ราย กลับมาตรวจด้วยอาการปวดหลัง 3 ปีภายหลังทำการรักษา แต่ไม่มีอาการปวดร้าวลงขา ผู้วิจัยได้ทำการส่งตรวจ MRI ซ้ำ แล้วพบว่า หมอนรองกระดูกสันหลังที่เคยเคลื่อนออกมาทับเส้นประสาทนั้นมีขนาดเล็กลง (รูปที่ 3) ลักษณะเดียวกับที่มีรายงานก่อนหน้านี้ว่า แม้หมอนรองกระดูกที่เคลื่อนมากดเส้นประสาทจะมีขนาดใหญ่ แต่หมอนรองกระดูกเหล่านี้ร่างกายสามารถจัดการให้มีขนาดเล็กลงได้20

รูปที่ 3 รูปภาพเปรียบเทียบพยาธิสภาพของหมอนรองกระดูกสันหลังก่อนรักษาและ 3 ปีภายหลังทำการรักษา
เนื่องจากการศึกษาฉบับนี้มีข้อจำกัด เป็นการศึกษาแบบพรรณนา ไม่ได้มีกลุ่มประชากรเปรียบเทียบ และพบว่าผู้ป่วยบางรายไม่ได้กลับมาตรวจประเมินภายหลังทำการรักษา การศึกษาเปรียบเทียบในกลุ่มประชากรขนาดใหญ่ ที่มีระยะเวลาการตรวจติดตามที่นาน และสม่ำเสมอในอนาคต อาจช่วยให้การสรุปผลของการรักษาอาการปวดร้าวลงขา ด้วยวิธีการฉีดยาสเตียรอยด์เหนือเยื่อดูราบริเวณรากประสาทไขสันหลังได้ชัดเจนยิ่งขึ้น
สรุป
การฉีดยาสเตียรอยด์เหนือเยื่อดูราบริเวณรากประสาทไขสันหลัง ช่วยลดอาการปวดร้าวลงขาในผู้ป่วยโรคหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทและโรคโพรงกระดูกสันหลังเอวตีบแคบได้ดี มีผลข้างเคียงต่ำและลดโอกาสที่นำไปสู่การผ่าตัดได้
เอกสารอ้างอิง
1. Lindahl O, Rexed B. Histologic changes in spinal nerve roots of operated cases of sciatica. Acta Orthop Scand 1951; 20: 21525.
2. Wheeler AH, Murrey DB. Chronic lumbar spine and radicular pain: pathophysiology and treatment. Curr Pain Headache Rep 2002; 6: 97105.
3. Cannon DT, Aprill CN. Lumbosacral epidural steroid injections. Arch Phys Med Rehabil 2000 ; 81(3 Suppl 1): S87-98; quiz S99-100.
4. Young IA, Hyman GS, Packia-Raj LN, Cole AJ. The use of lumbar epidural/transforaminal steroids for managing spinal disease. J Am AcadOrthop Surg 2007; 15: 22838.
5. Abdi S, Datta S, Lucas LF. Role of epidural steroids in the management of chronic spinal pain: a systematic review of effectiveness and complications. Pain Physician 2005; 8: 12743.
6. Buenaventura RM, Datta S, Abdi S, Smith HS. Systematic review of therapeutic lumbar transforaminal epidural steroid injections. Pain Physician 2009; 12: 23351.
7. Benny B, Azari P. The efficacy of lumbosacral transforaminal epidural steroid injections: a comprehensive literature review. J Back Musculoskelet Rehabil 2011; 24: 6776.
8. Karnezis IA. Minimally invasive therapeutic interventional procedures in the spine: an evidence-based review. SurgTechnol Int 2008;17: 25968.
9. Karppinen J, Ohinmaa A, Malmivaara A, Kurunlahti M, Kyllönen E, Pienimäki T, et al. Cost effectiveness of periradicular infiltration for sciatica: subgroup analysis of a randomized controlled trial. Spine 2001; 26: 258795.
10. Manchikanti L, Cash KA, McManus CD, Pampati V, Smith HS. One-year results of a randomized, double-blind, active controlled trial of fluoroscopic caudal epidural injections with or without steroids in managing chronic discogenic low back pain without disc herniation or radiculitis. Pain Physician 2011; 14: 2536.
11. Riew KD, Park J-B, Cho Y-S, Gilula L, Patel A, Lenke LG, et al. Nerve root blocks in the treatment of lumbar radicular pain. A minimum five-year follow-up. J Bone Joint Surg Am 2006 ; 88: 17225.
12. Kovacs FM, Urrútia G, Alarcón JD. Surgery Versus Conservative Treatment For Symptomatic Lumbar Spinal Stenosis.: A systematic review of randomized controlled trials. Spine [Internet]. 2011 Feb 9 [cited Aug 4, 2011]; Available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21311394
13. Karaman H, Kavak GO, Tüfek A, Yldrm ZB. The complications of transforaminal lumbar epidural steroid injections. Spine 2011; 36: E819-24.
14. Quraishi NA. Transforaminal injection of corticosteroids for lumbar radiculopathy: systematic review and meta-analysis. Eur Spine J Off Publ Eur Spine SocEur Spinal Deform SocEur Sect Cerv Spine Res Soc [Internet]. 2011 Sep 4 [cited 2011 Sep 19]; Available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21892774
15. Benny B, Azari P. The efficacy of lumbosacral transforaminal epidural steroid injections: a comprehensive literature review. J Back Musculoskelet Rehabil 2011; 24:6776.
16. Rho ME, Tang CT. The efficacy of lumbar epidural steroid injections: transforaminal, interlaminar, and caudal approaches. Phys Med Rehabil Clin N Am 2011; 22: 13948.
17. Staal JB, de Bie RA, de Vet HCW, Hildebrandt J, Nelemans P. Injection therapy for subacute and chronic low back pain: an updated Cochrane review. Spine 2009; 34: 4959.
18. Adams CI, Freeman BJC, Clark AJ, Pickering S. Targeted Foraminal Epidural Steroid Injection for Radicular Pain: A Kaplin-Meier Survival Analysis. Orthop Proc 2005; 87B(Supp III): 243.
19. Steffens D, Hancock MJ, Pereira LSM, Kent PM, Latimer J, Maher CG. Do MRI findings identify patients with low back pain or sciatica who respond better to particular interventions? A systematic review.Eur Spine J Off PublEur Spine SocEur Spinal Deform SocEur Sect Cerv Spine Res Soc 2016; 25: 117087.
20. Benson R, Tavares S, Robertson S, Sharp R, Marshall R. Conservatively treated massive prolapsed discs: a 7-year follow-up. Ann R Coll Surg Engl 2010; 92: 14753.