หลักการและเหตุผล : การตรวจรังสีร่วมรักษาระบบลำตัวเป็นหัตถการที่มีความถี่ในการตรวจสูงซึ่งเป็นการตรวจชนิดพิเศษและมีความซับซ้อนเพิ่มมากขึ้นจึงจำเป็นต้องใช้เครื่องเอกซเรย์ชนิดฟลูออโรสโคปี(fluoroscopy)ที่ปล่อยค่าพลังงานรังสีเอกซ์ที่แตกต่างกันตามลักษณะการตรวจและชนิดของหัตถการซึ่งจะใช้เวลาตรวจนานไม่เท่ากัน   อาจทำให้เกิดผลอันตรายจากรังสีต่อร่างกายผู้ป่วยการประเมินความเสี่ยงจึงเป็นสิ่งที่ต้องพึงปฏิบัติและหาค่าปริมาณรังสีที่ผู้ป่วยได้รับว่ามีความปลอดภัยมากน้อยเพียงใดเมื่อนำไปเทียบกับค่าระดับรังสีที่ถือว่าปลอดภัย (threshold dose ) ที่ คณะกรรมาธิการว่าด้วยการป้องกันรังสีนานาชาติกำหนด Objectives and Principles: To make a risk assessment and find out the amount of radiation dose which patients received from the Body Interventional Radiology that it will be safe or not when compared with reference standard dose.

Methods : A descriptive historical research is done by using radiation units of Srinakarin Hospital Diagnostic Radiology Department, Faculty of Medicine, Khon-Kaen University and the data receive from112 patients. Started from January-June 2007 and then were analyzed the relationship between the sample radiation dose and reference radiation dose.

วัตถุประสงค์ : 1. เพื่อศึกษาปริมาณรังสีที่ผู้ป่วยได้รับจากการตรวจทางรังสีร่วมรักษาระบบลำตัวว่าแต่ละหัตถการมีค่าเท่าใด Result : It^’s found that the abdominal Embolization. Takes the longest fluoroscopic time of about 15.7 minutes and the patients received the highest accumulated dose of 133.73 Gy.cm² in mean average and the maximum radiation dose for each patient was 0.78 Gy. TransArterialchemoembolization(TOCE) เป็นหัตถการที่มีความถี่ในการตรวจมากที่สุดใช้เวลา fluoroscopic time เฉลี่ย 8.58 นาทีโดยผู้ป่วยได้รับปริมาณรังสีสะสมเฉลี่ย 121.09 Gy.CM ² และผู้ป่วยได้รับปริมาณรังสีสูงสุดต่อรายที่ 327.60 Gy.CM ² และ Percutaneus Tranhepatic Biliary Drainage ( PTBD)เป็นหัตถการที่ Chemo-embolization procedure which tookmost of the fluoroscopic time at approximately 8.58 minutes and the average accumulated dose was 121.09 Gy.cm². The maximum accumulated dose in a person was 0.73 Gy. Percutaneus transhepatic biliary drainage was the procedureใช้เวลา fluoroscopic time เฉลี่ยน้อยที่สุด that took less of fluoroscopic time about4.71นาที   โดยผู้ป่วยจะได้รับปริมาณรังสีสะสมเฉลี่ย 24.127 Gy.CM ² และผู้ป่วยได้รับปริมาณรังสีสูงสุดต่อรายที่ 115.89 Gy.CM ² และเมื่อนำค่าปริมาณรังสีที่ได้ไปวิเคราะห์ความสัมพันธ์กับระดับรังสีที่ถือว่าปลอดภัยโดยICRP 4.71 minutes. The patients received the average accumulated dose was about 24.127 Gy.cm ² and the maximum dose was about 0.34 Gy in a person. All the dose were then analyzed and compared with the standard reference dose. It was found that in every procedure the entrance skin dose were 0.090, 0.008 and 0.002 Gy. Respectively and the rests were less than safety standard value of 2 Gy.

Conclusion : Patients receive accumulated skin dose less than 2 Gy which is conformed to  the standard dose limit. It indicates that the process of body interventional radiology is absolutely safe.

ปริมาณรังสีที่ผู้ป่วยได้รับจากการตรวจรังสีร่วมรักษาจะมีค่าที่แตกต่างกันตามลักษณะของการตรวจและจะใช้เวลาสำหรับการตรวจไม่เท่ากัน ยิ่งใช้เวลานานก็ทำให้เกิดอันตรายจากการได้รับรังสีต่อร่างกายของผู้ป่วยเพิ่มขึ้นด้วย  จึงเป็นสิ่งที่ต้องพิจารณาและควบคุมปริมาณรังสีที่ผู้ป่วยจะได้รับให้เหมาะสม รวมถึงการประเมินอันตรายจากรังสีที่ส่งผลต่อบริเวณผิวหนัง เช่น มีลักษณะเป็นรอยไหม้แดง (skin erythema) เนื้อตาย (necrosis) และแผลเน่าเปื่อย (ulceration) ตามลำดับ   เคยมีรายงานพบว่าผู้ป่วยเกิดรอยแผลขึ้นภายหลังจากการได้รับรังสีต่อเนื่องกันเป็นเวลาประมาณ 6-18 เดือน ในประเทศสหรัฐอเมริกา ส่วนในประเทศไทยเคยมีรายงานจากโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์พบว่ามีผู้ป่วย 1 รายที่ได้รับปริมาณการดูดกลืนรังสีสูงกว่าเกณฑ์ อาจทำให้เกิดบาดแผลบนผิวหนัง ซึ่งมีค่าขนาดของการดูดกลืนรังสี 3 Gy.⁴