บทนำ

การให้บริการทางด้านวิสัญญีในปัจจุบันมีการใช้วิธีให้ยาระงับความรู้สึกหลายวิธีขึ้นกับชนิดของการผ่าตัด    สภาพของผู้ป่วยก่อนผ่าตัด ความต้องการของผู้ป่วย และความชำนาญของวิสัญญีแพทย์ ทั้งนี้จุดประสงค์หลักก็คือ เพื่อให้ผู้ป่วยปลอดภัยต่อชีวิตสูงสุด ซึ่งการให้ยาระงับความรู้สึกแต่ละวิธีจะมีการให้ยาหลายชนิดแก่ผู้ป่วย โดยที่ยาแต่ละชนิดจะมีคุณสมบัติและการออกฤทธิ์ต่างกัน เพื่อไม่ให้ผู้ป่วยมีความปวด ความรู้สึกตัว และขยับตัวขณะผ่าตัด เนื่องจากมีการใช้ยาหลายชนิด ดังนั้นจึงมีความเสี่ยงที่จะมีความผิดพลาดในการให้ยา โดยเฉพาะในกรณีที่ผู้ป่วยต้องการได้รับยาหลายชนิด กรณีเร่งด่วน ผลที่ตามมาทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อผู้ป่วยตั้งแต่เล็กน้อยจนถึงร้ายแรงถึงแก่ชีวิตได้      

ภาควิชาวิสัญญีวิทยา     คณะแพทยศาสตร์    มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้จัดให้มีแนวทางการเตรียมยาสำหรับให้บริการระงับความรู้สึกผู้ป่วยเพื่อให้มีมาตรฐานเดียวกัน โดยในแต่ละวันยาจะถูกเตรียมโดยบุคลากรของภาควิชาเพื่อให้พร้อมใช้งาน โดยมีการใช้หลอดฉีดยามาตรฐานที่ขนาดแตกต่างกันตามชนิดของยา  การติดสลากชื่อยาและความเข้มข้นของยาอย่างชัดเจน  แต่แม้จะมีแนวทางการเตรียมยาในการให้บริการระงับความรู้สึกผู้ป่วยอยู่แล้ว ก็พบว่ายังมีความผิดพลาด ดังนั้นผู้วิจัยจึงต้องการศึกษาอุบัติการณ์ความผิดพลาดในการให้ยาในระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึก ลักษณะและสาเหตุของความผิดพลาด และวิเคราะห์หาแนวทางแก้ไขและป้องกันการให้ยาผิดพลาดและเป็นการพัฒนาคุณภาพบริการด้านวิสัญญี

วัตถุประสงค์

เพื่อศึกษาหาอัตราการเกิดอุบัติการณ์ความผิดพลาดในการให้ยาระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึก  ลักษณะและสาเหตุของความผิดพลาด

วิธีการศึกษา

การศึกษาวิจัยเชิงสำรวจซึ่งเป็นการเก็บข้อมูลร่วมของราชวิทยาลัยวิสัญญีวิทยาแห่งประเทศไทย หลังจากได้รับอนุมัติการวิจัยจากคณะกรรมการจริยธรรมการวิจัยในมนุษย์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น เป็นการศึกษาเชิงพรรณนา ข้อมูลที่นำเสนอเป็นข้อมูลในส่วนของโรงพยาบาลศรีนครินทร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น  ที่ทำการศึกษาในช่วง  1 มกราคม 2546 – 31 ธันวาคม 2546 ในผู้ป่วยทุกรายที่ได้รับการให้ยาระงับความรู้สึกทั้งในและนอกห้องผ่าตัด การเก็บข้อมูลทำในขณะระงับความรู้สึกในห้องผ่าตัด ในห้องพักฟื้นและหลังผ่าตัด 24 ชั่วโมง เมื่อเกิดภาวะแทรกซ้อนจะทำการบันทึกข้อมูลในแบบบันทึกข้อมูลความผิดพลาดในการให้ยา โดยหัวข้อที่บันทึกประกอบด้วย ข้อมูลของผู้ป่วยประกอบด้วย  เพศ อายุ ชนิดของการผ่าตัด และข้อมูลเกี่ยวกับความผิดพลาดที่เกิดขึ้น ประกอบด้วย สถานที่เกิดเหตุการณ์ ช่วงเวลาที่เกิด ชนิดและลักษณะของความผิดพลาดที่เกิดขึ้น สาเหตุของความผิดพลาด และผลที่เกิดตามมา ซึ่งคำจำกัดความของความผิดพลาดในการให้ยาระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึก คือ ความผิดพลาดจากการให้ยาเมื่อมีการให้ยาผิดคน  ผิดรูปแบบ   ผิดขนาด  ผิด route     ผิดเวลา ติดสลากยาผิด ลืมให้ยา  ให้ยาแต่ลืมบันทึกและบริหารยาผิดเทคนิค  เป็นต้น

ผลการศึกษา

      ตารางที่ 1 แสดงข้อมูลทั่วไปของอุบัติการณ์ความผิดพลาดในการให้ยาระหว่างการวางยาระงับความรู้สึก

ในช่วงระยะเวลาตั้งแต่ 1 มกราคม พ.ศ.2546 ถึง 31 ธันวาคม พ.ศ.2546 จำนวนผู้ป่วยทั้งหมด 10,607 ราย  ผลการศึกษาพบความผิดพลาดในการให้ยาระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึกในผู้ป่วย 13 ราย  เป็นผู้ป่วยชาย 8 ราย  ผู้ป่วยหญิง 5 ราย อัตราการเกิดอุบัติการณ์ความผิดพลาดในการให้ยาคิดเป็น 12.26 ในผู้ป่วย 10,000 ราย โดยช่วงอายุของผู้ป่วยที่เกิดอุบัติการณ์มากที่สุด คือ ผู้ป่วยอายุแรกเกิด-1 เดือน คิดเป็น 68.03 : 10,000  ซึ่งผู้ป่วยทั้งหมดมี ASA  physical  status I-II  และไม่พบอุบัติการณ์ความผิดพลาดในการให้ยาระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึกในผู้ป่วยที่มี ASA  physical  status  III-VI  (ตารางที่ 1)

                ผลการศึกษาตามชนิดของการผ่าตัด อุบัติการณ์ความผิดพลาดในการให้ยาระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึกพบในผู้ป่วยที่มาผ่าตัดทางจักษุวิทยาเป็นอันดับแรก  คิดเป็น 35.46: 10,000 รองลงมาคือผู้ป่วยเด็กที่มารับการผ่าตัดทางศัลยกรรมเด็ก คิดเป็น 34.25: 10,000 และไม่พบอุบัติการณ์ความผิดพลาดในการให้ยาในผู้ป่วยจากแผนกศัลยกรรมระบบประสาท, รังสีรักษา, อายุรกรรม, จิตเวช, ทันตกรรมและการตรวจพิเศษเด็กที่มารับบริการระงับความรู้สึก สถานที่เกิดเหตุพบว่าส่วนใหญ่เกิดในช่วงระหว่างการผ่าตัดคิดเป็น 11.31: 10,000 (ตารางที่ 1)

ตารางที่ 2 แสดงลักษณะความผิดพลาดในการให้ยาระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึก

ผลการศึกษาอุบัติการณ์ความผิดพลาดในการให้ยาระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึกตามลักษณะความผิดพลาด  มีอุบัติการณ์เกิดขึ้น 14 เหตุการณ์ ในผู้ป่วยทั้งหมด  13 ราย (มีผู้ป่วย 1  ราย เกิดความผิดพลาดจากการให้ยา  2  ลักษณะ คือ วิสัญญีพยาบาลห้องพักฟื้นให้ยากับผู้ป่วยผิดคน และผิดวิธีในผู้ป่วยคนเดียวกัน) พบว่า  อันดับแรกเป็นการให้ยาผิดชนิด  พบ 4 ราย คิดเป็นร้อยละ 28.57  อันดับรองลงมา คือ การให้ยาเกินขนาด  พบ 3 ราย คิดเป็นร้อยละ 21.43  นอกจากนี้ยังมีการให้ยาผิดวิธีและการให้ยาผิดเวลา พบ 2 ราย คิดเป็นร้อยละ 14.29  (ตารางที่ 2)

ตารางที่ 3 แสดงบุคลากรที่ทำให้เกิดความผิดพลาดในการให้ยาระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึก

ผลการศึกษาอุบัติการณ์ความผิดพลาดในการให้ยาระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึกตามบุคลากรที่ทำให้เกิดความผิดพลาด พบว่ามีความผิดพลาดในการให้ยาที่เกิดจากวิสัญญีพยาบาลบริหารยา 7 ราย คิดเป็นร้อยละ 53.85 (ตารางที่ 3)

ตารางที่ 4 แสดงผลกระทบต่อผู้ป่วยเมื่อเกิดความผิดพลาดจากการให้ยาระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึก

ผลการศึกษาผลกระทบต่อผู้ป่วยเมื่อเกิดการให้ยาผิดพลาด พบว่า ส่วนใหญ่มีผลกระทบต่อผู้ป่วยเล็กน้อย สามารถแก้ไขได้ ไม่มีผลร้ายแรงต่อชีวิตของผู้ป่วย  พบจำนวน  11  ราย  คิดเป็นร้อยละ  84.62  มีผู้ป่วย 1  ราย  หยุดหายใจเนื่องจากฉีดยาหย่อนกล้ามเนื้อแทนยาแก้ปวด (เนื่องจากคนเตรียมยาติดสลากยาผิดและคนฉีดยาไม่ใช่คนเตรียมยา)   คิดเป็นร้อยละ 7.69  และมีผู้ป่วย 1  ราย ได้รับ heparin เกินขนาดร่วมกับความรุนแรงของโรคของผู้ป่วยและการผ่าตัด ทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิต คิดเป็นร้อยละ  7.69  (ตารางที่ 4)

ตารางที่  5 แสดงปัจจัยที่เกี่ยวข้องที่ทำให้เกิดความผิดพลาดการให้ยาระหว่างการวางยาระงับความรู้สึก

ผลการศึกษาปัจจัยที่เกี่ยวข้องที่ทำให้เกิดความผิดพลาดในการให้ยาระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึกพบว่า อันดับแรกเกิดจากการไม่ได้ตรวจสอบซ้ำก่อนให้ยาคิดเป็นร้อยละ 27.77  อันดับรองลงมาคือ ปัญหาการประสานงาน คิดเป็นร้อยละ 22.23  นอกจากนี้ยังมีสาเหตุอื่นๆ เช่น การขาดประสบการณ์ ความรีบร้อน การตัดสินใจไม่เหมาะสม การอ่านลายมือที่สลากติดยาไม่ออก การขาดความรู้ (ตารางที่ 5)

ตารางที่ 6 แสดงแนวทางการป้องกันความผิดพลาดในแต่ละรายที่วิเคราะห์โดยวิสัญญีแพทย์

                แนวทางในการป้องกันความผิดพลาดที่วิเคราะห์โดยวิสัญญีแพทย์เจ้าของไข้ส่วนใหญ่คือจัดให้มี quality assurance activity ตรวจสอบคุณภาพของคน เครื่องมือและระบบอย่างต่อเนื่อง  คิดเป็นร้อยละ 33.33  และการจัดให้มีระบบการสื่อสารที่ดีระหว่างบุคลากรในทีม  คิดเป็นร้อยละ  20.83 (ตารางที่ 6)

วิจารณ์

งานบริการวิสัญญีเป็นงานที่มีความเสี่ยงอยู่ตลอดเวลา  จุดมุ่งหมายที่สำคัญก็คือ การดูแลผู้ป่วยให้ได้รับความปลอดภัยต่อชีวิต  นอกจากจะทำให้ผู้ป่วยหลับ ไม่รับรู้ต่อความปวดหรือสิ่งกระตุ้น และศัลยแพทย์ทำการผ่าตัดได้สะดวก ต้องป้องกันและระวังไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อน  และเตรียมพร้อมที่จะแก้ไขถ้ามีภาวะแทรกซ้อนเกิดขึ้นระหว่างระงับความรู้สึก ภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นส่วนใหญ่มักเกิดจากความประมาทเลินเล่อ  ไม่เอาใจใส่ผู้ป่วย  รวมทั้งละเลยไม่สนใจต่ออาการแสดงและสัญญาณชีพที่เปลี่ยนแปลง ทั้งก่อนให้ยาและขณะให้ยาระงับความรู้สึกซึ่งจะทำให้ผู้ป่วยเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงจนผู้ป่วยพิการหรือเสียชีวิตได้  ความผิดพลาดจากการทำงานของบุคลากรเป็นปัญหาสำคัญเป็นสาเหตุที่อันตรายต่อผู้ป่วยและสูญเสียค่าใช้จ่ายมากขึ้น  ซึ่งแนวทางในการลดความผิดพลาดจากการให้ยา ประกอบด้วย การกำหนดดัชนีชี้วัดอย่างเป็นระบบเพื่อติดตามอุบัติการณ์ การอ่านสลากยาให้ดีก่อนผสมยาหรือก่อนฉีดยา การผสมยาที่เป็นมาตรฐานเดียวกัน การติดสลากยาที่ผสมแล้ว การตรวจสอบสลากยาโดยบุคคลที่สองก่อให้ยา¹

การศึกษาความถี่และลักษณะของการให้ยาผิดพลาดระหว่างระงับความรู้สึกโดย Webter   และคณะพบว่ามีความถี่เฉลี่ย 75 ต่อ 10,000 ราย ² แต่บางการศึกษาพบว่าอาจมีการให้ยาผิดพลาดแก่ผู้ป่วยในโรงพยาบาลถึงร้อยละ 25-38 ^3-6 ซึ่งลักษณะของความผิดพลาดส่วนใหญ่คือ การให้ยาผิดขนาด   และผิดชนิด  ส่วนใหญ่มีผลกระทบต่อร่างกายชั่วคราว แต่ก็มีบางรายทำให้เกิดภาวะ awareness ที่รุนแรง ซึ่งเมื่อศึกษาสาเหตุของภาวะ awareness พบว่าประมาณร้อยละ 37 เกิดจากการให้ยาผิด⁷ บางรายทำให้ต้องใช้เครื่องช่วยหายใจนานขึ้น  และพบว่าสูญเสียค่าใช้จ่ายมาก⁸  

ผลการศึกษาในโรงพยาบาลศรีนครินทร์พบว่า การพบอุบัติการณ์การให้ยาผิดพลาดระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึกคิดเป็น  12.26 : 10,000   ซึ่งพบอุบัติการณ์ต่ำกว่าการศึกษาของ Cohen  และคณะ⁹ ที่พบว่าภาวะแทรกซ้อนจากการให้ยาผิดเป็น 64.6:10,000 โดยเป็นผู้ป่วย ASA  physical  status I-II ทั้งหมด การศึกษานี้พบว่า ผู้ป่วยในช่วงอายุแรกเกิด - 1 เดือน มีความผิดพลาดในการให้ยาระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึกคิดเป็น 68.03 : 10,000 ซึ่งอัตราการเกิดอุบัติการณ์จะสูงกว่าช่วงอายุอื่น ๆ   เนื่องจากน้ำหนักตัวเด็กจะค่อนข้างน้อยทำให้การเตรียมยาการผสมยายุ่งยากกว่าผู้ใหญ่และการให้ยามีความผิดพลาดได้ง่าย ซึ่งสอดคล้องกับการศึกษาของ Ross  และคณะ ¹⁰ พบอุบัติการณ์การให้ยาผิดพลาดในเด็กกลุ่มอายุน้อยกว่า 1 เดือนมากกว่าเด็กกลุ่มอายุอื่นๆ (พบ 44 รายจากอุบัติการณ์การให้ยาผิดพลาดในเด็ก 195 ราย) สาเหตุของความผิดพลาดมาจากการคำนวณยาเป็นตัวเลขทศนิยมผิดพลาด ดังนั้นบุคลากรทางวิสัญญีต้องใส่ใจและระมัดระวังให้มากขึ้น¹¹ และการศึกษาพบว่าความผิดพลาดในการให้ยาระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึกในผู้ป่วย  ASA  physical  status I-II  ซึ่งมารับการให้ยาระงับความรู้สึก

อุบัติการณ์การให้ยาผิดพลาดระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึกพบในเวลาราชการมากกว่านอกเวลาราชการ ทั้งนี้อาจเนื่องจากในเวลาราชการมีบุคลากรปฏิบัติงานหลากหลายระดับและจำนวนบุคลากรที่เกี่ยวข้องมากกว่า ทำให้อาจมีความผิดพลาดในการประสานในทีม เช่น ผู้เตรียมยาไม่ใช่คนเดียวกับผู้ที่ให้ยา เป็นต้น ซึ่งมีบางรายงานพบข้อมูลในลักษณะเดียวกัน ¹²

เมื่อพิจารณาจากชนิดของความผิดพลาดในการให้ยาระหว่างการวางยาระงับความรู้สึก  พบว่า อันดับแรก คือ การให้ยาผิดชนิด  ร้อยละ 28.57 รองลงมา คือการให้ยาเกินขนาด ร้อยละ 21.43    (ตารางที่ 2)   ซึ่งสอดคล้องกับการศึกษาของ Webter และคณะ²  ทั้งนี้เนื่องจากมีปัจจัยหลายอย่าง เช่น ยาที่ใช้ในการระงับความรู้สึกมีหลายชนิดในผู้ป่วยคนเดียว  การจัดเก็บยาไม่เป็นระเบียบ ยาบางชนิดมีลักษณะคล้ายกัน  เป็นต้น

ผลกระทบต่อผู้ป่วย พบว่ามีส่วนใหญ่มีผลกระทบต่อผู้ป่วยเล็กน้อยเนื่องจากยาส่วนใหญ่ที่ให้ผิดเป็นยาหย่อนกล้ามเนื้อทั้งชนิด depolarizingและ non depolarizing (มีการให้ยา succinylcholine โดยลืมให้ยานำสลบก่อน และมีอุบัติการณ์การลืมให้ยาหย่อนกล้ามเนื้อ non depolarizing ระหว่างผ่าตัด เมื่อทราบว่ามีความผิดพลาดจึงแก้ไขโดยการให้ยา ซึ่งไม่มีผลกระทบกับผู้ป่วย) ในรายที่รุนแรงคือผู้ป่วยที่ได้รับยาหย่อนกล้ามเนื้อแทนยาระงับปวดจากการที่ผู้เตรียมยาติดสลากยาผิดและผู้ฉีดยาไม่ทราบแล้วนำมาใช้ทำให้ผู้ป่วยหยุดหายใจทำและต้องใส่ท่อช่วยหายใจและช่วยหายใจประมาณ 30 นาทีโดยที่ผู้ป่วยไม่มีภาวะแทรกซ้อนอื่นร่วมด้วย และในผู้ป่วย 1 รายได้รับยา heparin เกินขนาดในขณะที่ใช้เครื่องปอดและหัวใจเทียมระหว่างการผ่าตัดหัวใจเนื่องจากการประสานงานของทีมผู้ให้ยาระงับความรู้สึกผิดพลาด ซึ่งภายหลังผ่าตัดผู้ป่วยเสียชีวิต จะเห็นว่าความผิดพลาดในการให้ยาระหว่างการระงับความรู้สึกสามารถส่งผลกระทบต่อผู้ป่วยอย่างรุนแรงและทำให้เสียค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น ¹²

สาเหตุของความผิดพลาดอันดับแรกเกิดจากการไม่ตรวจสอบซ้ำก่อนให้ยา  รองลงมาคือขาดการประสานงาน และการขาดประสบการณ์ในการทำงาน ซึ่งปัญหาเหล่านี้ควรมีการกำหนดแนวทางการแก้ไข

แม้ว่าอุบัติการณ์ความผิดพลาดในการให้ยาระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึก มีอุบัติการณ์น้อยกว่าในผู้ป่วยของโรงพยาบาลทั่วไป⁶แต่ก็มีความพยายามหลายวิธีในการลดอุบัติการณ์แต่ก็ไม่สามารถทำให้หมดไปได้ ทั้งนี้อาจเนื่องจากการทำงานผิดพลาดโดยไม่ได้ตั้งใจเช่น  ความเหนื่อยล้าจากการทำงาน เป็นต้น^13-14  ดังนั้นจึงควรจะตรวจสอบยาซ้ำโดยบุคคลที่สอง (double  checked) ก่อนให้ยาแก่ผู้ป่วยเสมอ¹  ซึ่งประเทศอังกฤษมีคำแนะนำโดยเฉพาะเพื่อลดความเสี่ยง¹⁵เช่น คำแนะนำตามมาตรฐานของ NHS (National  Health  Service) ซึ่งมีคำแนะนำให้ตระหนักถึงความเสี่ยงจากการให้ยาผิดพลาดผู้ป่วยทุกราย ห้องผ่าตัดควรมีแสงสว่างเพียงพอ การจัดเก็บยาต้องมีระเบียบและเป็นหมวดหมู่ การผสมยาต้องอ่านชื่อยาทุกครั้งเมื่อหยิบยาขึ้นมาและอ่านซ้ำก่อนผสม ผู้เตรียมยาและผู้ฉีดยาควรเป็นบุคคลเดียวกัน การเขียนชื่อยา ความเข้มข้นและใช้ code สีที่เหมือนกันติดที่หลอดฉีดยาทุกอันเพื่อแยกตามชนิดของยา ในภาวะฉุกเฉินควรมีการเตรียมยาล่วงหน้า การมีเภสัชกรตรวจสอบการใช้ยาและจัดเก็บยาในห้องผ่าตัด เมื่อยาชนิดใหม่ถูกนำมาใช้หรือมีการเปลี่ยนแปลงบรรจุภัณฑ์ยาควรมีการแจ้งก่อนการใช้งาน

                 ปัจจุบันภาควิชาวิสัญญีวิทยา  คณะแพทยศาสตร์    มหาวิทยาลัยขอนแก่น จึงได้จัดให้มีแนวทางในการเตรียมยาระงับความรู้สึกที่เป็นมาตรฐานเดียวกันซึ่งเป็นการปรับปรุงครั้งที่ 1 โดยกลุ่มบริหารความเสี่ยงของภาควิชาฯ และมีการนำอุบัติการณ์ความผิดพลาดจากการให้ยาเข้าในการร่วมประชุมอุบัติการณ์การเกิดภาวะแทรกซ้อนและการตายของภาควิชาฯ เพื่อหาสาเหตุและวิธีการแก้ไข  นอกจากนี้ยังได้มีการปรับปรุงแนวทางในการฉีดยาเพิ่มเติมเพื่อป้องกันการฉีดยาผิด โดยก่อนฉีดยาต้องมีการเรียกชื่อยาและขานรับก่อนทุกครั้งเพื่อลดความผิดพลาดที่เกิดขึ้นให้ได้มากที่สุด และควรติดตามอัตราการเกิดอุบัติการณ์ความผิดพลาดจากการให้ยาระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึกในปีต่อ ๆ ไป

สรุป

อุบัติการณ์ความผิดพลาดจากการให้ยาระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึกในโรงพยาบาลศรีนครินทร์พบ 12.26: 10,000 สาเหตุส่วนใหญ่เป็นความผิดพลาดของบุคลากร ซึ่งผลกระทบต่อผู้ป่วยส่วนใหญ่มีเล็กน้อย และยังพบว่ามีผู้ป่วยบางส่วนได้รับผลกระทบร้ายแรงต่อชีวิตมากจนไม่สามารถแก้ไขได้ ฉะนั้นบุคลากรทางวิสัญญีจึงควรตระหนักถึงความผิดพลาดจากการให้ยาระหว่างการให้ยาระงับความรู้สึกและปฏิบัติตามแนวทางการป้องกันการให้ยาผิดที่ภาควิชาฯ กำหนดโดยเคร่งครัด

เอกสารอ้างอิง

1.       Jensen LS, Merry AF, Webter CS, Weller J, Larsson L. Evidence-based strategies for preventing drug administration errors during anaesthesia. Anaesthesia 2004; 59: 493-504.

2.       Webter CS, Merry AF, Larsson L, McGrath KA, Weller J. The frequency and nature of drug administration error during anaesthesia. Anaesth Intensive Care 2001; 29: 494-500.

3.       Barker KN, Flynn EA, Pepper GA, Bates DW, Mikeal RL. Medication errors observed in 36 health care facilities. Arch Intern Med 2002; 162: 1897-903.

4.       Leape LL, Bates DW, Cullen DJ, Cooper J, et al. Systems analysis of adverse drug events. Adverse Drug events Prevention Study Group. JAMA 1995; 274: 35-43.

5.       Merry AF, Peck DJ. Anaesthetists, errors in drug administration and the law. NZ Med J 1995; 24: 185-7.

6.       Liu EH, Koh KF. A prospective audit of critical incidents in anesthesia in a university teaching hospital. Ann Acad Med 2003; 32 : 814-20.

7.       Bergman IJ, Kluger MT, Short TG. Awareness during general   anaesthesia: a review of 81 cases from the anaesthetic incident monitoring study. Anaesthesia 2002; 57: 549-56.

8.       Bates DW, Spell N, Cullen DJ, Burdick E, et al.The costs of adverse drug events in hospitalized patients. Adverse Drug events Prevention Study Group. JAMA 1997; 277: 307-11.

9.       Cohen MM, Duncan PG. Physical status score and trends in anesthetic complications. J Clin Epidemiol  1988; 41: 83-90.

10.    Ross LM, Wallace J, Paton JY. Medication errors in a paediatric teaching hospital in the UK: five years operational experience. Arch Dis Child 2000; 83: 492-7.

11.    Cullen DJ, Bates DW, Leape LL. Prevention of adverse drug events: A decade of progress in patient safety. J Clin Anesthesia 2000; 12: 600-14.

12.    Kluger MT, Bullock MF. Recovery room incidents: a review of 419 reports from the anaesthetic incident monitoring study. Anaesthesia 2002; 57 : 1060 -6.

13.    Madzimbamuto FD, Chiware R. A critical incident reporting system in anaesthesia. Cent Afr J Med 2001; 47 : 243-7.

14.    Chopra V, Bovill  JG, Spierdijk J, Koornneef  F. Reported significant observations during  anaesthesia:A prospective analysis over an 18 month period. Br J Anaesthesia 1992; 68:    13-7.

15.    Orser BA, Byrick R. Anesthesia-related medication error: Time to take action. Can J Anaesth 2004; 51: 756-60.